Tham luận của TS. Hán Minh Cường – Viện trưởng Viện Khoa học Công nghệ Xây dựng AIST tại Diễn đàn Phát triển Bền vững Đô thị Việt Nam 2025.
Tại Diễn đàn Phát triển Bền vững Đô thị Việt Nam 2025 diễn ra ngày 5/11 tại Hà Nội, TS. Hán Minh Cường – Viện trưởng Viện Khoa học Công nghệ Xây dựng AIST đã mang đến bài tham luận sâu sắc với chủ đề “Đô thị thông minh bắt đầu từ quy hoạch thông minh: Cách tiếp cận mới trong quản trị đô thị”, khẳng định một luận điểm mang tính nền tảng: Muốn có đô thị thông minh, trước hết phải có quy hoạch thông minh.
Theo TS. Hán Minh Cường, quy hoạch chính là “hạt nhân” của đô thị, nơi mọi quyết định về không gian, hạ tầng, dân cư và môi trường đều được định hình. Tuy nhiên, mô hình quy hoạch truyền thống với dữ liệu phân tán, quy trình khép kín và thiếu tính cập nhật không còn đủ sức đáp ứng yêu cầu phát triển đô thị hiện đại. Việt Nam đang bước vào giai đoạn chuyển đổi sang quy hoạch đô thị dựa trên dữ liệu và công nghệ, trong đó dữ liệu là nền tảng, công nghệ là công cụ và con người là trung tâm.
Ông Hán Minh Cường nhấn mạnh, quy hoạch thông minh không chỉ là bản vẽ định hướng cho tương lai, mà là công cụ quản trị của hiện tại. Thay vì lập quy hoạch theo chu kỳ 5 – 10 năm như trước, mô hình quy hoạch mới cho phép cập nhật, phân tích và điều chỉnh theo thời gian thực nhờ hệ thống công nghệ như GIS, IoT, AI, Big Data, 3D và Digital Twin. Khi được tích hợp từ giai đoạn lập quy hoạch, các công nghệ này giúp tạo ra khung dữ liệu không gian liên thông, phục vụ đồng bộ cho nhiều lĩnh vực: từ hạ tầng, môi trường, giao thông đến phát triển kinh tế – xã hội.
Đô thị thông minh, theo ông Cường, phải được hình thành từ những bản quy hoạch “sống” – nơi dữ liệu và mô hình vận hành song song. Điều này đòi hỏi một cách tiếp cận đa ngành, đa chiều và sự tham gia của cộng đồng. Khi người dân, doanh nghiệp và chính quyền cùng tiếp cận thông tin trên nền bản đồ số, quy hoạch trở nên minh bạch, khả thi và gần gũi hơn.
Từ góc nhìn chuyên gia, TS. Hán Minh Cường cũng chỉ ra rằng Việt Nam đã có hành lang pháp lý cần thiết để triển khai quy hoạch thông minh, thông qua các Nghị định và Bộ tiêu chí đô thị thông minh bền vững do Bộ Xây dựng ban hành. Tuy nhiên, thách thức lớn hiện nay là chuẩn hóa và tích hợp dữ liệu đô thị, cũng như năng lực số của đội ngũ quản lý. Để giải quyết vấn đề đó, Viện AIST cùng các đơn vị thành viên của S-GROUP đã và đang đồng hành với nhiều địa phương trong việc chuyển đổi dữ liệu quy hoạch sang hệ thống GIS, phát triển nền tảng phân tích đô thị thông minh và xây dựng khung dữ liệu liên thông phục vụ quản trị đô thị số.
Kết thúc bài tham luận, TS. Hán Minh Cường khẳng định: “Đô thị thông minh không bắt đầu từ công nghệ, mà từ cách chúng ta quy hoạch và quản trị đô thị bằng dữ liệu. Quy hoạch thông minh chính là bước khởi đầu, là chìa khóa mở ra cánh cửa cho một đô thị hiện đại, xanh và bền vững.”
